Aslana Ney Dinleten Adam/ Ney Ustası Ferit Yavuz

İyi bir ney nasıl olmalı?
Binlerce kamışın içinden 1 tane dar boğumlu ve etli kamıştan, doğanın insanlara sunduğu -en güzel- nefesli müzik aletlerinden biridir. Standartlarda bir kamış olmalı, çok pahalı ya da çok ucuz olmamalı. Ney çok eski bir sazımız. MÖ. 3000 yıllarında Sümerler tarafından kullanılıyormuş, tabi o zaman dokuz boğumlu değil de dört beş boğumlu Bir ney dokuz boğumdan meydana gelmekte ve insan gırtlağı da dokuz boğum. Bir kamış yerinde dokuz ay büyüdükten sonra sıhhatli bir kamış meydana gelmekte. Bizler de aynı şekilde dokuz ay anne karnında kalıyoruz. Neyin üzerinde dokuz boğum olduğu gibi dokuz delik vardır. Ben ney yapmaya kendim başladım, bir yere kadar geldim ama baktım hocasız olmayacak. Niyazi Sayın Hocamız’a gittim, konservatuarda kendisi ders veriyordu. “Hocam ben ney açmaya çalışıyorum ismim Ferit Yavuz” dedim. Böyle böyle durumu anlattım. “Neye bakar mısınız?” dedim. Aldı, zaten neyi kesinlikle üflemez, alır pergelleri çıkarır, elleri hafiften titrer ölçer bakar, bu der tiz… Kaç defa gittim yanına, o benden bıkmadı ben ondan bıkmadım. Ölçüler verdi bana, en sonunda tamam dedi bu ölçüde olacak, ölçüyü tutturmuşsun, dedi.

‘Kız neyi’ dediğiniz neyin farkı ne?
Eskiden saraylarda mansur ney üfleniyormuş, şu “la” sesi veren büyük ney. Bayanlar da ney üflemeye başlayınca bir küçüğünü yapmışlar, ona kız ney’i demişler. Bugün Türk Sanat Müziğinde olsun her yerde kullanılan dört ses dediğimiz ney kız neyidir. Dört sesle çalınır ve herkesin sesine de rahat gelir. Ney’in en büyüğü Bolâhenk’tir, 1040 mm boyunda oluyor. Bolâhenk’in küçüğü Davut, Davut’un küçüğü Şah, Şah’ın küçüğü Mansur, ondan sonra kız neyi geliyor. Kız ney’inden sonra Yıldız geliyor, Yıldız’dan sonra Sipürde, Sipürde’den sonra yine Bolâhenk; o büyük ney’in küçüğü. Bu 520 mm’den çıkıyor, büyük olan 1040 mm’den çıkıyor.
Peki, ney’in ‘başpare’ denilen üst kısmı neden yapılıyor?
En güzel başpare manda boynuzundan olmakta, en güzel sesi bu vermekte. 25 yaşındaki erkek mandanın boynuzu olacak. Dişi mandanın boynuzunun içi boş oluyor, ondan başpare yapamıyorsunuz. Fakat şimdilerde bunu bulmak kolay değil.
Birçok ney’iniz var. Sizin için özel olanı var mı?
On beş tane kendi kız ney’im var. Hiçbirine kıyamıyorum, kimseye satmadım, vermiyorum. Güzel neylerimin üzerinde sevgilim yazar, hakikaten bunlar benim sevgilim. Bir albüm yapıyorum sadece ney üzerine, çok güzel bir albüm oldu. Birkaç tane makam kaldı; bir hicazkâr geçicem, bir tane hüzzam geçicem… 20 parça oluyor bir albümde. Sırf ney, başka hiçbir enstrüman yok

Ney’e meraklı olanlar ne yapmalı?
Ney üflemek hocasız olmaz, öğrenmek isteyen varsa gelsin yardımcı olurum. Dingin bir hayat veriyor insana. Ayrıca konsantrasyonu artırıyor.
Sizin farklı bir yönünüz var. Siz aslanlara ney üflüyorsunuz, bu doğru mu gerçekten?
Evet… Hatta bu konu ile ilgili çekim yaptılar, youtube da var. Her şey sevgi ile alakalı. Aslan bakıcısına saldırıyordu, bana ise sarılıyor; görüntülerde görebilirsiniz. Bu sevginin gücü, ben ona ney üflüyorum. Bir insan da merhamet olmazsa ne işe yarar? Bunu bir meziyet olarak söylemiyorum, bu bizim görevimiz. Allah’a şükür hanım da bu konuda çok gayretli. Ayrıca ben her gün ormanlara gidiyorum, elliden fazla köpeğin karnını doyuruyorum. Sokak kedileri var baktığım. Bakın bir tane kedi buldum sokakta, yaralıydı. Onu aldım atölyeme getirdim ve şimdi kurtuldu. Merhametimiz olmazsa insanlığımız olmaz.