Gönül Dergisi | Kültür ve Medeniyet Dergisi Gönül Dergisi
Eşarj şirketi ne zaman faaliyete geçti? Bugüne kadar ne gibi çalışmalarda bulundunuz? Bundan sonraki süreçte hedefleriniz nedir?
Biz 2008 yılında kurulduk. Amacımız da elektrikli araçlarla ilgili her kanalda hizmet verebilmek. Birincisi, insanlar bir elektrikli araç satın aldığında, aynı zamanda bizim “ev tipi şarj istasyonu” dediğimiz küçük wallboxlar-(duvar kutusu) garajlarına takıyorlar. Biz de bu ev tipi şarj istasyonlarını satıyor ve kurulumunu yapıyoruz. Tüm Türkiye’de 25 tane satıcımız ve 25 tane de servisimiz var.
İkincisi, “ticari tip” dediğimiz halka açık ve herkesin araçlarını daha hızlı bir şekilde şarj edebilecekleri şarj istasyonlarının tüm Türkiye’de kurulumunu yapıyoruz. En yaygın ağımız İstanbul’da, diğer illerde de şubelerimiz mevcut. Bunu petrol istasyonları gibi düşünebilirsiniz. İnsanların güzergâhları sırasında bataryaları azaldığında bu istasyonlara gidip araçlarını şarj ediyorlar.
Şarj bataryaları umumi mi olacak? Yani kişi şarj istasyonuna geldiği zaman boş bataryayı bırakıp dolu bataryayı alarak gidecek mi?
Öyle bir teknoloji de vardı ama onu yapmaya çalışan şirket projeden vazgeçti. Çünkü hem yatırımı çok yüksek hem de bataryalar standart değil ve her araçta aynı yerde değil. Mesela bazı araçlarda batarya tekerlekte, bazılarında bagaj tarafında. Dolayısıyla bunu otomatik bir sistemle yapmak çok mümkün olmadı. Artık en çok kullanılan ve talep edilen, insanların kendi araçlarının bataryalarını kendilerinin şarj etmesi. Nasıl ki gidip cep telefonunu şarj ediyorsanız, burada da size ait aracınızı şarj ediyorsunuz.
Şu anda Türkiye’de kaç tane şarj istasyonunuz mevcut?
Biz şu ana kadar 500’den fazla şarj istasyonu kurduk, ev tipi üniteler de dahil. Halka açık 70’in üzerinde şarj istasyonu mevcut.
Şarj istasyonları benzinlik formatında mı?
Benzinlik formatında değil. İki aracın park edebildiği bir yerde yaklaşık 1 metrekare alan kaplayan, yüksekliği 1.5 metre olan bir cihaz bu ve insanların araçlarını güvenli ve hızlı bir şekilde şarj etmesini sağlıyor.
Eşarj’ın yaygınlaşma hedefi ne?
Renault’un elektrikli otomobilleri Türkiye’ye geldi. Bu sene BMW ve Mercedes’in araçları da geliyor. Otomobil firmaları araçlarını sattıklarında biz de müşterilerinin evlerine ev tipi istasyonlarını kuruyoruz. Ayrıca kendi üye kartlarımızı veriyoruz müşterilere ve insanlar bu üye kartlarıyla bizim panelimizden girip kendi kredi kartlarını bu üye kartlarına birleştirebiliyorlar. Yine aynı şekilde mobil ödemeyle ya da tek kullanımlık şarj kodu gibi farklı yöntemlerle aracını şarj edebiliyor. Tabi Türkiye’ye gelecek her otomobil üreticisiyle ya da her elektrikli aracı getiren firmayla da işbirliğimizi sürdürmek istiyoruz. Navigasyon cihazlarına şarj istasyonlarımızı entegre ederek o anda kullanıcıya en yakın ve boşta olan istasyonu gösteriyoruz. Şu an rezervasyon modülü üzerinde çalışıyoruz. Mesela bir istasyona 3-5 kilometre yaklaştığınızda bataryanız azalıyorsa, onu online olarak rezerve de edebileceksiniz. Bizim amacımız, Türkiye’ye gelen araç firmalarıyla ortaklıklarımızı devam ettirip, şarj istasyonu sayımızı da tüm Türkiye genelinde artırmak ve bu istasyonların her yerde bulunmasını sağlamak.
Şu anda % 100 elektrikli araba var mı?
Evet, BMW’nin E-3 ve Mercedes’in Smart serileri gelecek ve bunların hepsi % 100 elektrikli.
Elektrikli araçların performansları hakkında bilgi verir misiniz?
Normal içten yanmalı motorlu aracı çalıştırdığınızda bir anda değil, yavaş yavaş ve vites geçişleri arttıkça maksimum torka erişebiliyorsunuz. Elektrikli araçta ise hemen % 100 motor kapasitesine ulaşabiliyorsunuz. Motor ısınması gibi durumlar söz konusu değil. Dolayısıyla aynı beygir gücünde içten yanmalı motorlu araçla elektrikli aracı performans olarak kıyaslarsanız, elektrikli araçların ivmelenmesi çok kuvvetlidir. Enerjiyi almak ve hıza dönüştürmek daha hızlı, çünkü milisaniye içinde oluyor orada. Nasıl ki lambayı açtığınızda hemen aydınlanıyorsanız, elektrikli aracı çalıştırdığınızda da direkt istediğiniz kadar gücü tekerleğe aktarabiliyorsunuz.
Elektrikli arabalar hangi hızlara ulaşabiliyorlar?
Tabi hız, yine ayarlanabilir durumda. Ama elektrikli araçlar ilk etapta şehiriçi kullanıma yönelik olacağı için, hızları 140-150’lere varıyor ve orada bu hızlarda limitliyorlar ki daha fazla menzil gidebilsin. Hızı 180’e de çıkarabilirsiniz. Ama mesela İstanbul içinde nerede hız yapabiliyoruz ki gün içinde, 120’ye bile ulaşmak mümkün olmuyor çoğu zaman, yoğun bir trafik içinde gidiyoruz.
Elektrikli arabaları ekonomik açıdan kıyasladığımızda neler söyleyebilirsiniz?
Ekonomik boyutu ikiye ayırmak lazım. Birincisi, aracın satın alma maliyeti. İkincisi de enerji, bakım maliyetleri. Burada total kullanım maliyetine bakmak gerekiyor aslında. Aracın maliyeti içten yanmalı motorlara göre biraz yüksek kalabilir. Çünkü bu yeni bir teknoloji. Neticede bataryalar enerji depolayan, büyük hacim kaplayan malzemeler. Yaygınlaştıkça, seri üretime geçtikçe ve yeni batarya teknolojileriyle birlikte ucuzlayacaktır. Tabi kullanım maliyetini kıyaslarsanız ve ortalama bir elektrikli araçla yılda 15 bin kilometrenin üzerine çıkıyorsanız her şekilde çok daha avantajlı oluyor.
Şarj maliyeti nedir?
Burada da iki farklı yapı var. Birincisi, kendi evinizdeki enerji hattınıza bağlı ev tipi şarj istasyonunuzla şarj ederseniz (tabi gece-gündüz elektrik tarifesine göre değişiyor) 100 kilometreyi yaklaşık 2.5 ila 4.5 TL arasında gidebiliyorsunuz. Tabi bu fiyatlar umuma açık istasyonlarda daha farklı. Çünkü orada bir yatırım var ve onun kendini geri döndürmesi gerekiyor. Ayrıca bütün istasyonlar sürekli internete bağlı ve arkalarında bir yazılım çalışıyor. Yine oradaki park yeri bir şekilde kiralandığı için onun da bir sabit gideri var. Dolayısıyla evin dışındaki şarj istasyonlarında kullanım bedeli daha yüksek olacaktır. Ama yine petrolle kıyaslarsanız yarı yarıya gelir. Ama “Ben % 80 evimde % 20 de umuma açık yerde şarj ederim.” diye bir parçalı yaparak, elektrikli araçları içten yanmalı araçlara göre kıyaslarsanız yine petrole göre 1/10 ucuz olur ortalama bir kullanımda.
Ne zaman tam anlamıyla yaygınlaşacağını düşünüyorsunuz? Öngörüleriniz neler?
Birçok bağımsız denetim firması da bu konuda araştırma yapıyor. Fakat yeni teknolojilerin bir kırılma noktası vardır. Bunu cep telefonu ya da LPG’ye dönüşüm gibi görebilirsiniz. İlk başta sanki yavaş büyüyor gibi görünen bir yapı, o kırılma noktasıyla beraber daha hızlı bir artışı yakalayabilir. Bu yıl bizim için önemli. Çünkü farklı markalar, farklı modelleriyle Türkiye piyasasında olacak. Dolayısıyla bunun katlanarak artacağını ve yıllar içinde elektrikli araç sayısının git gide içten yanmalı araç sayısına yaklaşacağını ve geçeceğini öngörüyoruz. İnsan nüfusunun hızla artışıyla birlikte artık çevre sürdürülebilirlik, her alanda çok daha önemli hale geliyor. Biz, ulaşımda da hem ekonomik olarak daha mantıklı hem de yeni bir teknoloji olduğu için sıfır karbon emisyonlu elektrikli araçlara geçileceğini öngörüyoruz.
Tam dolu şarjla maksimum menzil kaç kilometre?
Araca göre değişiyor. Ama ortalama olarak 200-250 kilometre menzilli elektrikli araçlar var. Ancak petrolle daha fazla kilometre yaptığımız için beynimizde bu menzil düşük gibi bir algı var.
Ama elektrikli araçlar şehir içi araçlar. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki insanların aslında % 85’i şehiriçinde 60 kilometrenin altında yol yapıyor. Aslında evlerinde ya da işyerlerinde şarja takarlarsa ve rotalarını çok değiştirmedikleri müddetçe ayın yaklaşık 20-25 günü belki bu menzil onlara yeterli olacak. Geri kalan 5 günde de alışveriş merkezleri ve otoparklara gittiklerinde oralardan araçlarına şarj hizmeti alabilecekler. Aslında şu anda yeterli bir ağ da yeterli bir menzil de var.
Elektrikli araçta kullanım alışkanlıklarını da değiştirmek gerekiyor. Ani hızlanma yapmadan, çok fren kullanmadan biraz daha temkinli kullanmanız lazım. Araca alışmak çok önemli. Araca alıştıktan sonra menzili artırmak sizin elinizde.
Elektrikli araçlar ne kadar sürede şarj ediliyor?
Bu da istasyonların tipine ve sizin sağladığınız enerjiye göre değişiyor. Eğer evin kapasitesi yeterliyse, 6 ila 8 saat arasında şarj eden istasyonlar kurulabiliyor şu an ülkemizde. Alışveriş merkezlerinde 50 dakika veya 1 saatte aracı şarj eden istasyonlarımız mevcut. Bu da tabi araçların şarj olma kapasitesi ve bataryanın çeşidiyle de alakalı. Ama çoğu araç bu hızlarda şarj olabiliyor. Hızlı şarj istasyonlarımızda ise 20-25 dakikada aracınızı şarj edebiliyorsunuz.
