Unutkanlığa Karşı İdeal Yaşam Tarzı Önerileri / Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ

Unutkanlığın sebepleri arasında neleri sayabilirsiniz?

Unutkanlığın yaşa göre ve nedene göre birçok sebebi olabilir. Yaşa göre unutkanlıktaki temel eğilim, yaşlandıkça unutkanlığın artmasıdır. Bunun nedeni beyin yaşlanmasıdır. Beyin yaşlandıkça hacmi azalır ve içindeki su oranı artar. Beyindeki hacim azalması beynin yaptığı işlemleri yavaşlatır. Bu yavaşlamanın en fazla etkilediği işlem öğrenmedir. Öğrenme yavaşladıkça yeni bilgileri öğrenme yavaşlar ve unutkanlık en çok yeni öğrenilenlerin üzerinden olur. Eskiler genellikle unutulmaz. Beyin suyunun artması da aynı etkileri yapar.

Nedene göre unutkanlıkta çeşitli beyin hastalıkları, depresyon, B12 vitamin eksikliği ve tiroid bezinin yavaş çalışması etkilidir.

Unutkanlığa hangi aşamadan sonra hastalık diyebiliriz? Normali nedir? Hangi belirtiler varsa hastalık diyebiliriz?

Herkes unutur ve bu doğaldır. Unutmayan insan olmaz. Unutkanlığın normalliğini ve anormalliğini belirleyen faktör insanın içinde bulunduğu yaşın normlarıdır. Eğer bir kişide unutkanlık kendi yaşındakilerden fazlaysa unutkanlık anormaldir. Buna karşın, kendi yaş grubu normları içinde kalan unutkanlık doğaldır. Onun için bir kişi kendi yaşıtlarından ya da sınıf arkadaşlarından daha fazla unutuyorsa ve bu unutkanlık etraf tarafından dikkat çekiyorsa bunun için konuyla ilgili bir uzmana başvurmalıdır. Yakın dönemde olmuş olanları unutma ve hiç duymamış gibi davranma, anormal unutkanlığın başlangıcıdır.

Hafıza ve akıl sağlığını korumak için neler tavsiye ediyorsunuz?

Hafıza ve akıl farklı kavramlardır. Hafıza bozukluğu gösteren insan diğer aklî melekelerde normal olabilir. Hafızanın korunması için yaşam tarzı önerileri önemlidir. Bunlardan 15 tanesi aşağıda sıralanmıştır.

ALZHEIMER HASTALIĞINDA 15 YAŞAM TARZI ÖNERİSİ

1. Hastalıkla ilgili efsanelere inanmayın!

2. Yalnız yaşamayın, eve kapanmayın!

3. Hep aynı işlerle uğraşmayın, yeni şeyler deneyin!

4. Yaşınızın insanı olmayın! Statünüzden sıyrılın!

5. Dünyanın merkezinde oturmaktan vazgeçin!

6. Mantığınızdan önce duygularınıza güvenin! Duygularınız sizi yanıltmaz.

7. Kontrollü açlık tavsiye ediliyor! Bu bizim kültürümüze yabancı bir olgu olmayıp, oruç tutmayı sadece Ramazan’da değil sık sık uygulamamızda fayda olabilir.

8. Alternatif tıbbın bu konuda yapacağı bir şey yok! Bu konuda dikkatli olalım

9. Bulmaca çözecekseniz sudoku’yu tercih edin! Çünkü bulmaca beyni geriye doğru, sudoku ise ileriye doğru çalıştırır.

10. Nefret duygusundan ve gerilimden uzak durun, olumlu düşünün! Çünkü gerilim beynimizi kemirir.

11. Çocukluğunuzun ve gençliğinizin mekânlarına gidin! Çünkü eski anılar duygular yoluyla beynimizi tamir eder.

12. Müzik dinleyin, mümkünse şarkı söyleyin! Çünkü müzik beyni uyarır.

13. Sabahları ilk işiniz gazete okumak olmasın! Çünkü olumsuz ve üzücü haberler beynimizi yorar.

14. TV’de uzun haber ve tartışma programlarından uzak durun! Beyne hiçbir faydaları yok.

15. Düzenli cinsel yaşam beyni uyarıyor! Hormonal ve duygusal yoldan beyni güçlendirir.

Alzheimer hastalığında metabolizma ve damar faktörleri üzerinden etkili olan bir diyet var mı?

Bu konuda B vitamininden zengin beslenme ve Akdeniz diyeti tavsiye ediliyor.

B12 vitamininden zengin besinler

Yulaf, çavdar, kepek ekmeği

Tam buğday ekmeği

Bamya

Tarhana çorbası

Yerfıstığı

Dolmalık fıstık

B2 vitamininden zengin besinler

Süt dana karaciğer

Süt dana böbrek

Tavuk karaciğeri

Dereotu

Tarhana çorbası

Pul biber

B1 vitamininden zengin besinler

Bulgur pilavı

Sığır eti

Balık eti

Kuzu böbreği, yüreği, karaciğeri

Beyaz peynir

Süt

Yumurta sarısı

B6 vitamininden zengin besinler

Acı pul biber

Sivri biber

Kereviz yaprakları

Ceviz

Dereotu

Keten tohumu

Tahin

Tam buğday ekmeği

Akdeniz Diyeti

Zeytinyağı

Tahıllar

Ceviz, fındık

Meyve, sebze

Balık

Kırmızı etin kısıtlanması

Hafıza ile zekâ-akıl arasında bir ilişki var mı?

Hafıza, zekâ ve akıl kavramları farklı kavramlardır. Hafıza anımsama gücü, zekâ işlem gücü, akılsa idrak gücüdür. Hafızada yaşanan olaylar, zekâda mantıksal değerlendirme, akılda ise büyük fotoğrafı görme vardır. Hafızası ve zekâsı güçlü olan herkes akıllı olmayabilir.

Hafızamızın bir sınırı kapasitesi var mı?

Hafızanın bir sınırı ve kapasitesi vardır. Bu kapasite beyin gücüyle ilgilidir. Herkesin beyin gücü farklıdır. Hafızanın kapasitesi yeni şeylerin öğrenilmesiyle artar. Aksine, eski bilgilere mahkûm yaşamak bu kapasiteyi azaltır.

Uyku düzeni unutkanlığı nasıl etkiliyor?

Uyku ve düzeni biyolojik ve ruhsal dengenin önemli bir etkenidir. Uyku zihni yeniler ve düzenler. Düzenli uyku uyuyanlar her sabah zihinleri yenilenmiş olarak uyanırlar.

Teknolojinin yoğun kullanımı unutkanlık yapar mı?

Teknolojinin yoğun kullanımı zihinde alışkanlıklar yaratarak yeni öğrenmeyi zayıflatır. Yoğun kullananlarda yeni bilgilerin araştırılması yavaşlar ve beyin dışardan verilen amacı belirsiz bilgilerle doldurulur. Bu bilgiler her şeyi, bize sunulduğu gibi algılamamıza yol açar ve beyin kapasitemizi daraltır.