Kalp Dostu Alıç Meyvesi ve Sirkesinin Faydaları / Gıda Yüksek Mühendisi Naciye Polat

Merhaba, uzun bir aradan sonra gıda yazılarıyla yeniden karşınızdayım.
Virüs çağında yaşıyoruz. Hem de virüs kombinasyonlarının, mutasyon ve familyalarının yeniden bir familya oluşturduğu bir çağda… Dünya ve ülkemiz için kâbus gibi geçen Kovid-19 Pandemi ve sonrasında geldiğimiz 2024 yılında çok fazla kalp ve damar rahatsızlıkları, bağışıklık sisteminde zayıflık, gribal enfeksiyonlarında artış ve ani kalp krizleri, anjiyo vakaları ve daha fazlası sürekli yanımızda yöremizde, çevremizde ve gündemde…
Aşı ile hayatımıza ve vücudumuza giren birçok söylem de beraberinde geldi. Yan etkilerinin daha yeni ortaya çıkışları ise makalelerde konu başlıkları olarak yerini alırken, sağlık literatüründe her zaman güncelliğini koruyan sirkeler ise yararı birçok yönüyle kendine hayran bırakıyor.
Alıç Meyvesinin Tarihçesi ve Familyası
Alıç, gülgiller ailesinden olan genellikle yabani meyveler içerisinde adlandırılan meyve türüdür. Alıç yararlarına ve potansiyel kullanılabilecek alanlarına rağmen gereken ilgiyi görmemekte ve ihmal edilmektedir. Son yıllarda ülkemizden 20 türü yetişmekte olup son yıllarda özel yetiştiriciliğinin de desteklendiği sarıdan kırmızı-koyu kırmızı veya siyaha kadar değişen renklerde değişkenlik gösteren, tatlı ekşi hoş bir aromaya sahip bir meyvedir.
Çin tıbbının da önemli bir parçası olan alıç meyvesi, milattan önce yedi binlere dayanan bir tarihçesi ile insanoğlunun tıbbi dünyasında yer almıştır.
Alıç Meyvesi Hangi Formlarda Tüketilir?
Alıç meyvesi sonbaharda daha çok erişen bir meyve olduğu için mevsiminde taze meyvesi, meyve suyu veya konsantresi, marmelatı, kurutulmuş meyve-çiçek-yaprakları ile çay formunda demlenerek veya sirkesi yapılarak beslenmemizde yerini alabilir.
Alıç Meyvesinde Neler Var?
Alıç meyvesi tam bir antioksidan deposudur ve bu birçok bilimsel araştırma makalelerine konu olmaya devam etmektedir. Özellikle kateşin ve epikateşin yaygın olarak bulunan iki flavanol olup epikateşin miktarı genellikle kateşin miktarından daha fazla seviyededir.
Alıçta bulunan flavanollerin oksidasyonu sonucu oluşan prosiyanidinler bu meyvenin önemli fenoliklerindendir. Bu dimerik, trimerik ve tetramerik flavanoller ise prosiyanidin B2, prosiyanisin B5, prosiyanidin C1 ve prosiyanidin D1’dir. Ayrıca içerisinde bulunan diğer kimyasal besin ve bileşenlerden bazıları ise; Quercetin, kolin, lif, asetilkolin, klorojenik asit, C vitamini, kalsiyum, potasyum, demir, fosfordur.
Alıç Meyvesinin Besin Değerleri
Alıç geçmiş dönemlerden bu yana içerdiği besin değeri ve yüksek miktarda sahip olduğu antioksidan bileşenleri ile alternatif tıpta da yer verilen bir meyvedir.
• Alıç meyvesi kalori değeri ise 100 gramda yaklaşık olarak 95 kcal’dir.
• 100 gram taze meyvede 187 miligram potasyum içerir.
• Alıç meyvesinde 0.50 gr da lif yer alır.
Alıç Sirkesi
Sevgili Peygamberimizin de (s.a.v.) özellikle zikrettiği sirke sağlık için çok önemli bir yiyecektir. Öyle ki peygamber katığı olarak tarif edilmiştir.
– “Bir yiyecek olarak sirke ne güzeldir.” (Müslim, Eşribe, 164-169)
– “Sirke ne güzel katıktır. Allah’ım! Sirkeyi bereketlendir. Çünkü sirke benden önceki peygamberlerin katığı idi. İçinde sirke bulunan bir ev fakirleşmez.” (İbn Mace, Etime 33)
TSE 1880 EN 13188 sirke standardına göre ise sirke; “Tarım kökenli sıvılar veya diğer maddelerden, iki aşamalı alkol ve asetik asit fermantasyonuyla, biyolojik yolla üretilen kendine özgü ürün” olarak tanımlanmaktadır.
Sirke binlerce yıldır birçok ülke kültüründe hem besin hem de ilaç niteliğinde kullanılmıştır.
Tıp âlimi olan İbn-i Sina sirkeyle binlerce insan tedavi ederek El-Kanun Fi’t Tıbb kitabında sirkenin faydalarından sirkenin iyi geldiği hastalıklara kadar sirkeyle ilgili birçok detaya yer vermiştir. Birçok meyve gibi alıç meyvesinin de sirkesi üretilerek yararlılığı daha da artırılmıştır.
Alıç sirke, özünde yer alan antioksidan bileşikler bakımından çok zengindir. Bu bileşenler antioksidan bileşikler bilinen E ve C vitaminlere oranla daha yüksek antioksidan kapasitesine sahiptirler ve serbest radikal süpürme aktivitesi gösterirler. Epigallokateşin gallat, E ve C vitamininden yaklaşık olarak 5 kat, siyanidin ve delfinidin 4.5 kat, kersetin 4.7 kat, rutin ise 2 kat daha fazla antioksidan aktivite gösterir.
Alıç Sirkesi Hangi Hastalıkların Tedavisinde Yardımcı Rol Oynar?
Alternatif tıpta sirkenin önemi çok büyüktür. Sirkenin ana bileşeni olan asetik asitle birlikte diğer bileşenler sayesinde antiseptik olarak, yara ve cilt üzerindeki lekelenmelere kadar kullanım alanı çoktur.
Alıç sirkesinin en bilinen tedavi edici yanı, yardımcı takviye olarak kullanılmasıdır, özellikle kardiyovasküler sistemi koruyucu, hipotansif ve hipokolesterolemik olmak gibi birçok alanda yararı vardır. Sirke güvenli, yaygın olarak bulunabilen ve uygun fiyatlı bir üründür, aterosklerozun (damar hastalıkları) biyokimyasal risk faktörlerinin tedavisinde kullanılabilmektedir.
Obezite ve diğer hastalıklar artık halk arasında çok yayınlaşan bir sağlık problemidir. Beslenmeye bağlı artan bu tip hastalıklar glikojen depolanmasına da bağlıdır. Sirke glikojen replaşmanının artması, hipertansiyonun önlenmesi ve Ca stimülasyonu etkisi gösterebilir. Vücuda alınan karbonhidratların vücut tarafından emilmesini önleyerek glikoz yanıtını azaltıcı etkisi tespit edilmiştir.
Bütün bunlarla birlikte diyebiliriz ki;
• Antioksidan içeriğiyle serbest radikallerin vücuttan atılmasını sağlar, bağışıklığı güçlendirirken kanser gibi hastalıkların oluşumunu engellemeye yardımcı olur. İnflamatuar özelliği ile kronik inflamasyon durumlarına karşı vücudu korur.
• Stres altında olduğumuzda, sakinleşmeye ihtiyaç duyduğumuzda, uykusuzluk çektiğimizde alıç meyvesinin sakinleştirici etkisinden yararlanabilir, bir fincan çayı ile kendimize gelebiliriz.
• Alıç meyvesi hafızayı güçlendirici özelliğiyle de biliniyor. Düzenli tüketildiğinde beyin fonksiyonlarının güçlenmesine yardımcı oluyor.
• Antioksidan içeriğe sahip alıç meyvesinin tüketimi erken yaşlanma belirtileri ve ciltte oluşan deformasyonun önlenmesine yardımcı oluyor.
Alıç Sirkesi Satın Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Sirke satın aldığımızda mutlaka etiketini kontrol etmeliyiz. Sirke doğal fermente olarak üretilen, uzun fermantasyon süresiyle elde edilen bir gıdadır. Ancak her hazır üründe olduğu gibi sirkede de hile, tağşiş ve katkı içerikleri konusunda tüketiciyi yanıltan şeylerle karşılaşabiliriz.
Alıç sirkesi dahil sirke alırken içindekiler kısmında yüzde yüz alıç sirkesi, sadece alıç sirkesi gibi ifadeler yer almalı, üretim süresi en az 3 ay ile 1.5 yıl süre içinde fermantasyon yolu ile elde edilmiş olmasına dikkat edilmelidir. İçindekiler kısmında asetik asit vb. E 260 gibi kodlu katkı maddesi içermemelidir. Sirke süresiz bir gıda olup son kullanma tarihi bulunmamaktadır.
Sirke şişesinin dip kısmında tortulanma olması gayet doğaldır ve hatta bu şekilde dolum yapılması daha sağlıklıdır. Alıç sirkesi de tüketilmeye başlandığında koruyucu kapak açıldığı için üst yüzey kısmında beyaz sirke anası oluşumu gözlemlenebilir. Bu sirkenin doğal olmasından kaynaklanırken bozulma belirtisi değildir.
Alıç Sirkesini Nasıl Tüketmeliyiz?
Alıç sirkesi ve diğer sirkeler asit oranı yüksek içecekler olduğu için direk tüketilmesi mide sağlığı açısından uygun değildir. Mide asidini artırabilme ve yemek borusunu tahriş etme riskine karşı sulandırılarak tüketilmesi daha uygundur.
Sabah aç karnına bir bardak ılık veya oda sıcaklığındaki suya bir yemek kaşığı eklenerek, yine gün içinde aynı şekilde tüketilebilir. Özellikle kalp damar, yüksek tansiyon ve şeker hastalığına sahip olan kişiler, düzenli kullandıkları ilaçlarının yanında doktorlarına danışarak tavsiye edilen şekilde tüketebilirler.
Kendi Alıç Sirkenizi Evde Yapmak İster misiniz?
1. Tarif
Malzemeler:
• 1 kilo alıç
• 3 tatlı kaşığı kaya tuzu
• 1 elma
• 1 çay bardağı elma sirkesi
• 2 tatlı kaşığı toz şeker
• 2 litre su
Yapılışı:
Temiz içme suyunu büyük bir cam kavanoza koyun. Alıçları iyice yıkayın ve suya ekleyin.
Elmayı kesin, karışıma ekleyin. Tuz, şeker ve sirke ekledikten sonra kavanozu kapatın ve karışımı iyice çalkalayın. 60-90 gün karanlık ve serin bir yerde sirkenizi saklayın. Sonrasında kullanabilirsiniz.
2. Tarif
• 1. 5 kilo kadar alıç
• 4 litre su
• 1 yemek kaşığı tuz
• 1 çay bardağı sirke (üzüm-elma)
• 5-6 adet nohut
Alıçların bir kısmı su üzerinde duruyor. Sirke olmaya başlayınca hepsi aşağıya çökecektir. Ve rengi gittikçe sarıya dönüyor Kıvamı ve tadından sirke olduğunu anlarsınız. Eğer ki 20 günde olmadı ise 5-6 gün daha bekletin.
Haydi, bugünden sonra hayatımızda ALIÇ SİRKESİNE yer açalım…
Sağlıkla kalın, hoşça kalın…