Yapay Zekâ ve Bilişim, Meslekleri Nasıl Etkiler ? / Dr. Ebru Karaahmetoğlu

Yeni gelişen teknolojilerle beraber sizce meslekler azalacak mı yoksa çeşitlenecek mi?
Endüstri 4.0 ile birlikte, iş süreçlerindeki insan gücü ile yapılan işlerin yerini makinelerin, robotların alması, yapay zekâ ve bilgisayar programları ile işlerin tamamının veya belli kısımlarının gerçekleştirilmeye başlanması, gelecekte bazı mesleklerin kısmen veya tamamen ortadan kalkmasına neden olacaktır. Bununla birlikte, değişen iş modelleri ve süreçleri ile yeni meslekler ortaya çıkmaya başlayacaktır.
Hangi meslek dallarının değişimden daha çok etkileneceğini düşünüyorsunuz?
İş tanımı belli olan, iş süreçlerinde yüksek yetenek ve zekâ gerektirmeyen, fiziksel güçle gerçekleştirilen operasyonel mesleklerin değişimden etkilenmesi bekleniyor. Örneğin bir üretim bandında yapılan işlerde robotların insan iş gücünün yerini alacağını düşünmekteyim.
Mesleklerde değişimle beraber sizce hangi yetenek ve beceriler daha ön plana çıkar, hangi beceriler düşüşe geçer?
Fiziksel becerilerde düşüş olması beklenmektedir. El göz koordinasyonu açısından hassaslık gerektiren işleri robotların daha iyi yapacağı aşikârdır. Yapay zekâ öğrenme modelleri veri analizleri ile tanılama süreçleri bilgisayar yazılımları insan iş gücüne göre daha doğru sonuçlar üretecektir. Bunun yanında robot insan koordinasyonuna yönelik mesleklerin gerektirdiği yeteneklerde yükseliş olacaktır. Diğer bir deyişle üretim süreçlerinde makineleşme bilişsel yetenekleri önemli kılacaktır. Kitle iletişim, psikologluk vb. insan iletişimi gerektiren mesleklerin yapay zekâ tarafından gerçekleştirilmesinin olası olmaması, bu mesleklerin gerektirdiği iletişim yeteneğinin önemini koruyacağını göstermektedir.
Popülerliğini ve önemini koruyacak meslek dalları konusunda ne söylemek istersiniz? Hangi meslekler gözden düşebilir?
Endüstri 4.0 ile gelen üretimde makineleşme robotlaşma ve yapay zekâ teknolojileri ile sağlanacaktır. İş süreçlerinde robotlar ve bilgisayarlar üzerlerinde çalışan yapay zekâ yazılımları ile insan iş gücünü alacaktır. Karar süreçlerinde, makine öğrenme algoritması büyük veri analizleriyle bilgi çıkarımları ile analizler yapacaktır. Bu noktada veri bilimi, yapay zekâ, yazılım geliştirme vb. bilgi teknolojileri meslekleri büyük popülerlik kazanacaktır. Hastalıkların gen teknolojilerinin belirlenmesi ve tedaviler üretilmesi konusunda moleküler biyoloji ve genetik alanlarının büyük popülerlik kazanacağı beklenmektedir. Yapay zekâ ve robotlaşma açısından cazip olmayan, örneğin bahçecilik, tesisatçılık gibi bazı mesleklerin, yine insanlar tarafından yapılmaya devam edileceği düşünülebilir. Kitle iletişim, psikologluk vb. insan iletişimi gerektiren mesleklerin, kısa vadede yapay zekâ tarafından geliştirilmeye başlanamayacağı öngörülmektedir.
Geleceğin mesleklerini düşündüğümüzde, eğitimde ne gibi yenilikler yapılmalı, nasıl bir değişikliğe gidilmeli? Gençlere ne gibi tavsiyeleriniz olur?
Eğitim sisteminin, üretimde dijitalleşme kapsamında analiz edilerek güçlü ve zayıf yanları belirlenmelidir. İlkokuldan başlayarak, eğitim müfredatlarında bilişim derslerine yer verecek şekilde güncellemeler yapılması, değişimin gerektirdiği yetenekte iş gücü hazırlamak açısından önemlidir. İş modellerindeki değişimlerle birlikte düşük seviye yetenek gerektiren iş gücünde ihtiyaç azalması yaşanırken bilgi teknolojileri ve bilimsel meslekler gibi yüksek yetenek gerektiren iş gücünde arzın artması beklenmektedir. Özellikle veri bilimi ve yapay zekâya dayalı mesleklerin popülerliğinin artması beklenmektedir. Geleceğe yönelik olarak gençlerin kendilerini, Endüstri 4.0 ile popülerlik kazanacak mesleklerin gerektirdiği yeteneklerle donatması, gelecekte fayda sağlayacaktır.